(مرتضی صادقیان)

                                                             عکس از خلیل عباسی

روستای سورک از توابع بخش فرحشهر شهرستان شهرکرد در استان چهارمحال و بختیاری می باشد.

این روستا که به دلیل وجود قبر شریف امامزاده عبدلله که از نوادگان حضرت ابوالفضل عباس(ع) علمدار کربلا و قلعه فریدون خان بختیاری در منطقه مورد شناس عام و خاص است، ازجنوب به کوه کره احمد و امامزاده شاهزاده عبدلله و از شمال به کوه برآفتاب و از شرق به روستای دهنو(از توابع شهرستان بروجن) و از طرف غرب به روستای ایرانچه( از توابع شهرستان شهرکرد) متصل می باشد.

فاصله این روستا تا شهرستان بروجن حدود 22 کیلومتر و تا شهرستان کیار حدود 25 کیلومتر و تا شهرستان شهر کرد حدود45 کیلومتر می باشد.

**سورک شناسنامه روستا

قلعه سورک را نصیرخان ملقب به سردار جنگ حدود 90 سال پیش با سبک معماری جالب و زیبا بنا کرده است. این قلعه در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرکرد و در روستای سورک از توابع بخش فرخشهر قرار دارد.

بنای قلعه شامل ساختمان اصلی با دو طبقه زیرزمین و همکف، ابنیه جانبی شمال وجنوب آن، ورودی هشتی شکل و حمام کوچک است و مصالح آن از خشت و نمای آن از آجر است.

**معرفی کوه ها و غارهای اطراف روستا

کوههای روستای سورک دارای شش غار بزرگ و کوچک می باشد که به ترتیب:

غار (اشکفت ) معروف به علی اکبر،غار کومی،غار خرابه (رومیده) اشکفت رومیده

این سه دهانه غار در سلسله کوه های شمال روستا که به کوه بر آفتاب معروف است واقع شده اند و سه غار دیگر در کوه های جنوبی روستا قرار گرفته اند و به نامهای غار کره احمد ،غار دلدل،غار چال کلاغ مشهور می باشند.

                                                          "مرتضی صادقیان"

نصیرخان ملقب به سردار جنگ، (زاده ۱۲۳۴ - درگذشت ۱۳۱۰) نظامی و ت‌مدار دوران قاجار بود. وی پسر سوم امامقلی خان حاجی ایلخانی و برادر کوچکتر امیر مفخم بختیاری می‌باشد.نصیرخان از سرداران ارشد قشون محمدعلی شاه بود، که به جمع مشروطه خواهان پیوست. پدر، برادران، عموزادگان و خود او، سال‌ها ایلخان بختیاری بوده‌اند. نصیر خان در مناصب مختلفی چون حکمرانی اصفهان، کرمان، یزد و همچنین وکالت مجلس شورای ملی حضور داشت.
در سال ۱۲۹۷ نصیر خان از سوی وثوق الدوله نخست وزیر، مأمور سرکوب یاغیان رضا جوزانی و جعفرقلی چرمینی در منطقه چهارمحال و اطراف اصفهان شد. به همین مناسبت به حکومت اصفهان منصوب گردید.وی تا آغاز انتخابات در دوره چهارم مجلس شورای ملی، که خود استعفاء کرد، در حکومت اصفهان باقی‌ماند.

نصیر خان، برای برگرداندن امنیت، به بخش‌های غرب و جنوب کشور، متوسل به جنگ‌های خونینی شد، که در طول این دوران، برخی اعمال وی، با ظلم و ستم همراه بود. اما در نهایت، با دستگیری رضا جوزانی و جعفرقلی چرمینی و اتباع آنان، صرف‌نظر از شکنجه و آزار زندانیان و اعمال دیگری که به سردار نسبت می‌دهند، خدمات وی قابل تقدیر و تمجید است.
نصیرخان در اواخر سال ۱۳۰۳ به بیماری سختی مبتلا گردید. پس از مدتی، از بختیاری به اصفهان رفت و در بیمارستان مرسلین انگلیسی بستری شد. در اصفهان، مداوای پزشکان معالج وی، پیشرفتی حاصل نکرد و با پیشنهاد پزشکان بیمارستان، روانه آلمان شد.

نصیرخان، ۷ سال پایانی زندگی را در کشور آلمان سپری نمود و سرانجام در سال ۱۳۱۰ خورشیدی، در شهر برلن آلمان، درگذشت. پیکرش را به نجف اشرف منتقل نموده و در آن‌جا، به خاک سپردند.

سردار جنگ حدود نود سال پیش قلعه سورک را بنا نهاد که در 25 کیلومتری جنوب شرقی شهرکرد و در روستای سورک قرار دارد.
این قلعه منحصر به فرد با سبک معماری جالب و زیبا بنا شده است,معماری قلعه به شکلی است که ظرافت,سادگی و بی پیرایگی به کار رفته در تزئینات قلعه چشم هر بیننده ای را خیره میکند.
قلعه شامل ساختمان اصلی با دو طبقه زیرزمین و همکف, ابنیه جانبی شمال و جنوب آن,ورودی هشتی شکل و حمام کوچک است و مصالح آن از خشت ونمای آن از آجر است.
این اثر در تاریخ 22تیر 1376 با شماره ثبت 98 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حوض حجاری شده ترنج شکل,ستون های حجاری شده,درب های چوبی و گچبری هایی با نقوش گیاهی تزئینات این بنا را تشکیل میدهند.از شما دعوت میکنیم به روستای با صفایمان تشریف آورده و از قلعه سردار جنگمان دیدن فرمایید.
                                                                              "مرتضی صادقیان"
منابع:
دانشور علوی، نورالله. جنبش وطن پرستان اصفهان و بختیاری» چاپ دوم، انتشارات آنزان، تهران:۱۳۷۷
الیزابت، مکبن رُز. با من به سرزمین بختیاری بیایید، ترجمه: مهراب امیری، بینا، تهران:۱۳۷۳
سردار ظفر، خسروخان. یادداشتها و خاطرات سردار ظفر، انتشارات فرهنگسرا، تهران:۱۳۶۲
جین راف گارثویت، بختیاری‌ها در آیینه تاریخ، ترجمه: مهراب امیری، انتشارات آنزان، تهران:۱۳۷۵
سردار اسعد بختیاری، علی قلی خان. تاریخ بختیاری» چاپ دوم، انتشارات اساطیر، تهران:۱۳۸۳

غار کراحمدسورک یکی از جاذبه های مهم این کوه به شمار میرود , این غار در فاصله 29کیلومتری شهر شهرکرد(مرکز استان چهارمحال و بختیاری) در روستای سورک واقع شده است.(جهت رفع ابهام باید متذکر شوم که در سندثبتی قسمت غربی کراحمد در محدوده دزک ثبت گردیده و غار مذکور تماما در سندیت سورک میباشد.)

غار کُر احمد دارای یک دهانه می‌باشد که در ارتفاع 39 متری از سطح دریا واقع شده است. طول این غار 95 متر و عمق آن نیز به همین اندازه می‌باشد. این غار در نتیجه ورود آب به لایه‌های آهکی به وجود آمده و به صورت چاه (عمودی) می‌باشد که پس از فرود 50 متری، به یخچال بزرگی می‌رسد.

این غار در گذشته قبل از ورود یخچال به منطقه محل برداشت یخ و برف جهت استفاده های خانگی و خوراکی توسط مردم و بیشتر خوانین روستای سورک بوده است که به خاطر بارندگی بیشتر سالهای قبلی حجم برف در تابستان حداکثر تا 20 متری دهانه غار بوده و برداشت راحت تر انجام می شده اما با کمبود بارندگی به وضعیت فعلی رسیده است.

                                                                  عکس از محمد صادقیان

لازم به ذکراست تعیین محدوده روستای سورک از جهات اربعه در سند ثبتی سال ۱۳۰۸ هجری شمسی به دقت وبه وضوح ذکر و تثبیت رسمی و قانونی شده است.

لذا دراین قسمت  محدوده ی شرقی روستای سورک را جهت اطلاع دوستان علاقه مندان عینا مطابق سند ثبتی مذکور ذیلا می اورم

شرقا دوقسمت می شودکه در قسمت اول بقریه ده نو ودرقسمت دوم به دهنو وفرادمبه محدودمیشود

ق۱ ازمیله نمره ۴ الی ۵ که دردامنه کوه دره پیرممید نصب شده خطی است مستقیم بطول ۴۸۰ گز ق۲ ازمیله نمره ۵ الی گردنه گچی دره قاخلق خطی است غیرمستقیم بطول ۳۸۲۰ گز حدفاصل کوه دره پیرممید- کوه چال خاکی - گردنه دره گرو- کوه گردنه گچی دره - قاخلق است.

معروفترین انها چشمه زاغی سورک است که سرچشمه رودخانه کیار و منبع  مشروب نمودن اراضی سورک وایرانچه می باشد و درسالهای اخیر مقابل اب این چشمه سدی بنا شده بنام سد سورک

جهت استحضار مخاطبان قسمتی از سند ثبتی ورسمی مربوط به تحدید حدودات روستای سورک و چشمه ساران و کوهسارانش را عینا طبق سند ذیلا می اورم

درتاریخ بیست وهشتم ابانماه هزاروسیصدوهشت مطابق باچهاردهم شهرجمادی الثانی هزتروسیصدوچهل وهشت برای تحدیدحدود شش دانگ قریه سورک ودودانگ ودوییه مجموعا (هشت دانگ) قریه سورک واقع دربلوک کیار چهارمحال ناحیه ۱۰ اصفهان که از قریه مزبورتا اصفهان از راه ده نو و سفیددشت تقریبا هیجده فرسخ است وهشت دانگ مزرعه ودوییه به تفصیل مذکوربه انضمام باغچه گردو واشجار وبنه وشنستان ویک رشته قنات معروف به اقبالیه سورک که صدونه حلقه چاه ان دراراضی ده نو حفرشده ودورشته قنات بایردراملاک سورک باداشتن حق الشرب قریه سورک ومزرعه ودوییه ازرودخانه کیارکه سدسورک درزیراملاک ده نوبسته شده وسدودوییه زیردست املاک سورک بسته می شود.

وکلیه چشمه ها- چشمه زاغی _چشمه گز- چشمه های درازآب شنستان-چشمه وچاه معروف به . چشمه علی نقی بگ-چشمه های پشت کراحمد درشنستان- چشمه های دربید-

چشمه راه بنه و .